Ποιές είναι οι ασφαλείς πρακτικές ύπνου για το νεογνό;
Ο ύπνος αποτελεί συστατικό ζωτικής σημασίας για κάθε νεογνό. Η ανάλυση του μοτίβου του ύπνου του πρόωρου νεογνού συντελεί στην αξιολόγηση της νευροσυμπεριφορικής του ανάπτυξης.
Η διαδοχή του σταδίου του ύπνου- επαγρύπνησης στην καθημερινή ρουτίνα ενός νεογνού συνδέεται άμεσα με την ωρίμανση του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να προβλέψει πιθανές μελλοντικές διαταραχές.
Η ανάπτυξη της γνωστικής και κινητικής λειτουργίας στα βρέφη πραγματοποιείται κατα τη διάρκεια του ύπνου μέσω της ωρίμανσης του νευρωνικού δικτύου.
Επομένως, η μειωμένη διάρκεια ύπνου μπορεί να διαταράξει τη μυελίνωση ενός εγκεφάλου που ωριμάζει.
Ο ύπνος ενός πρόωρου νεογνού καταλαμβάνει το 90% του 24ωρου ύπνου του. Η ηλικία κύησης και το βάρος γέννησης είναι βασικοί παράγοντες που επιδρούν στον παραγωγικό του ύπνο.
Έχει παρατηρηθεί ότι ο ύπνος των πρόωρων νεογνών, ειδικά όσων η ηλικία κύησης είναι <32 εβδ., είναι πιο ελαφρύς και πιο ενεργός διότι το 90% αυτού ξοδεύεται στο στάδιο AS (Active Sleep- ενεργός ύπνος), εν αντιθέσει με τα τελειόμηνα νεογνά στα οποία το ποσοστό ανέρχεται στο 50%.
Ομοίως, τα νεογνά με υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη τείνουν να παραμένουν στο στάδιο QS (Quiet Sleep/ βαθύς ύπνος) για μικρότερο χρονικό διάστημα συγκριτικά με όσα γεννιούνται με το αναμενόμενο βάρος για την ηλικία κύησης.
Επιβαρυντικοί παράγοντες
Επιβαρυντικοί παράγοντες για την ποιότητα του ύπνου ενός πρόωρου νεογνού αποτελούν επίσης η κλινική του κατάσταση, οι παρεμβατικές του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού των ΜΕΝΝ, καθώς και οι περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στο χώρο.
Νεογνά που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά προβλήματα, ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, παρουσιάζουν διαταραχές ύπνου με παρατεινόμενα διαστήματα εγρήγορσης, μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής σε φάση ενεργού ύπνου καθώς και αυξημένη ευαισθησία σε εξωτερικά ερεθίσματα.
Η εναλλαγή του φωτισμού στη διάρκεια του 24ώρου, η οποία ακολουθεί την αλληλουχία μέραςς – νύχτας, η απουσία θορύβου καθώς και η ελαχιστοποίηση της συχνότητας αλλά και της διάρκειας των παρεμβάσεων ειναι παράγοντες που επιδρούν στην προαγωγή του ύπνου των νεογνών και μειώνουν την παραμονή τους στις ΜΕΝΝ.
Επιπροσθέτως, η υπνική άπνοια η οποία είναι συνυφασμένη με το Σύνδρομο Αιφνιδίου Βρεφικού Θανάτου (SIDS), εμφανίζεται στα πρόωρα νεογνά. Γι΄αυτό το λόγο το 1992 καθιερώθηκε η ύπτια θέση ύπνου ως ασφαλέστερη .
Έκτοτε τα περιστατικά SIDS έχουν μειωθεί κατά 50%. Παρ΄όλα αυτλα η πρηνής θέση μπορεί ναφανεί αποτελεσματικ΄ξη σε περιπτώσεις πρόωρων νεογνών με ενεργό αναπνευστική νόσο καθώς συντελεί στην καλύτερη οξυγόνωση των ιστών, με απαραίτητη προϋπόθεση τη συνεχή παρακολούθηση από μόνιτορ και την επίβλεψη από ειδικευμένο προσωπικό.
Εκπαίδευση των γονέων σε ασφαλείς πρακτικές
Η διασφάλιση της εφαρμογής ασφαλών πρακτικών ύπνου για το νεογνό απαιτεί εκπαίδευση τω γονέων από το προσωπικό της ΜΕΝΝ. Αυτή η εκπαίδευση θα πρέπει να ξεκινά αρκετό χρόνο πριν το αναμενόμενο εξιτήριο.
Ως εκ τούτου συνίσταται η τοποθέτηση του νεογνού σε ύπτια θέση μετά την 32η εβδομάδα εφόσον το επιτρέπει η κλινική του κατάσταση.
Συμπληρωματικά οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται ότι η επιφάνεια πάνω στην οποία κοιμάται το νεογνό θα πρέπει να είναι επίπεδη, σταθερή, καλυμμένη από ένα σεντόνι που εφαρμόζει στενά πάνω στο στρώμα, χωρίς επιπρόσθετα κλινοσκεπάσματα και μαλακά αντικειμένα που μπορεί να παραμποδίσουν την αναπνοή του.
Επίσης, χρήζει προσοχής η μη κάλυψη της κεφαλής του νεογνού καθώς και η αποφυγή υπερθέρμανσης αυτού, καταστάσεις οι οποίες οδηγούν σε δυσχέρεια της αναπνοής και εντείνουν τα περιστατικά υπνικής άπνοιας.
